وارونگی میدان مغناطیسی زمین چه زمانی رخ میدهد؟
طی دو قرن اخیر، شدت نیروی میدان مغناطیسی زمین کاهش یافته است؛ تا حدی که برخی محققان گمان میکنند این کاهش، ممکن است طی چند هزار سال دیگر باعث وارونگی میدان مغناطیسی شود. مطالعات جدیدی دربارهی میدان مغناطیسی درحال وارونگی نشان داده که احتمال وقوع چنین رویدادی در آینده نزدیک بعید است. میدان مغناطیسی زمین، از آهن مذاب هستهی بیرونی زمین نشأت میگیرد و از سطح زمین و ارتباطات و سیستمهای ماهوارهای در برابر اشعههای مضر خورشیدی حفاظت میکند. همچنین در کشتیرانی و مهاجرت حیوانات نیز موثر است. نقطهی قوت و ساختار میدان ژئومغناطیسی در دوران مختلف تاریخ زمینشناسی متفاوت است.
در دورههای خاصی، این میدان تا حدی ضعیف میشود که میتواند با وجود ثابت ماندن شمال و جنوب جغرافیایی، باعث جا به جایی میدان مغناطیسی شمالی و جنوبی شود. آخرین باری که این اتفاق روی داد به ۷۸۰،۰۰۰ سال پیش باز میگردد که این پدیده «وارونگی مغناطیسی» نام گرفت. با این حال، اخیراً گردشهای ژئومغناطیسی، جایی روی داده است که میدان به معکوس شدن نزدیک میشود، اما ساختار اصلی خود را حفظ میکند.
در مقالهای که در مجلهی Proceedings of the National Academy of Sciences دانشگاه لیورپول منتشر شده، پروفسور «ریچارد هولمز» و همکارانش الگوی دو پدیدهی گردش میدان ژئومغناطیسی اخیر را مورد مطالعه قرار دادند. لاشامپ، حدود ۴۱،۰۰۰ سال پیش و دیگری دریاچهی مونو، حدود ۳۴،۰۰۰ سال پیش؛ جایی که میدان نزدیک به وارونه شدن بود، اما ساختار اصلی خود را باز یافت. این الگو یک ساختار میدانی قابل قیاس با میدان ژئومغناطیسی کنونی در ۴۱ و ۳۴ هزار سال پیش را مشخص میکند. که شدتی مشابه، اما بسیار قویتر از به اصطلاح ناهنجاری جنوب آتلانتیک یا همان «SAA» دارد که از شیلی تا زیمبابوه گسترش یافته است. زمان و شدت این ناهنجاریها توسط نوکلیدهای کیهانی تایید شده است.
اگرچه هیچ کدام از میدانهایی مثل جنوب آتلانتیک به وارونگی و یا گردش منجر نشدهاند. پروفسور هولمز میگوید: «گمانهزنیهایی وجود دارد که وارونگی قطب مغناطیسی یا گردش مغناطیسی را تجربه خواهیم کرد.» هرچند با مطالعهی دو پدیدهی گردش اخیر، مشخص شد هیچ یک از آنها شبیه به تغییرات کنونی در میدان ژئو مغناطیسی نیست، پس احتمال وقوع چنین رویدادی بعید است. با این حال میدان تضعیف شدهی کنونی بدون وقوع چنین فاجعهای خود را ترمیم خواهد کرد، بنابراین وارونگی آن دور از ذهن خواهد بود.